تقوی و مشتقات آن در قرآن
1)وَ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تحُْشَرُونَ(بقره -203)
از خدا بترسيد و بدانيد كه همگان به پيشگاه وى گرد مىآييد.
2)وَ اتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ(آل عمران-76)
وکسی که پرهيزكار باشد، بىترديد خداوند، پرهيزكاران را دوست دارد.
3)قُلْ مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَ الاَْخِرَةُ خَيرٌْ لِّمَنِ اتَّقَى وَ لَا تُظْلَمُونَ فَتِيلاً(نساء -77)
بگو: متاع اين جهانى اندك است و آخرت از آن پرهيزگاران است.
ِ 4)فَمَنِ اتَّقَى وَ أَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيهِْمْ وَ لَا هُمْ يحَْزَنُونَ(اعراف- 35)
پس هر كس از ارتكاب معاصى پرهيز كند و خويشتن را اصلاح نمايد (و بكارهاى شايسته بپردازد) براى آنها نه بيمى خواهد بود و نه اندوهى بر آنها وارد خواهد شد (نه در دنيا ترسى و نه در آخرت غصهاى خواهند داشت).
5) فَلَا تُزَكُّواْ أَنفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى(نجم- 32)
پس خودستايى نكنيد، او پرهيزگاران را بهتر مىشناسد!
6)زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ الْحَيَوةُ الدُّنْيَا وَ يَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَه ( بقره-212)
زندگى دنيا در نظر كسانى كه كفر ورزيدهاند (به وسيله شيطان و نفس امّاره) آراسته شده، بطوریکه مؤمنان (تهيدست) را مسخره مىكنند، در حالى كه آنها كه تقوی پيشهاند در روز قيامت از آنان( از مسخره کنندگان) برتر و بالاترخواهند بود.
درباره اين برترى اقوالی نقل شده است:
1- برترى پرهیزگاران ، در درجات انسانى و لذت بردن از نعمتهای دنيا.
2- برترى پرهیزگاران ، در لذت بردن از نعمتهاى آخرت.
3- برترى از نظر محل اقامت و مقام و منزلت در آخرت ، زيرا پرهيزكاران در فردوس برين و بی ایمانان و بی تقوایان ، در دوزخ قرار دارند.
چنان كه ميفرمايد: «أَصْحابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا :
(اهل بهشت در آن روز جايگاهشان بهتر خواهد بود).
مفهوم ساده و قابل هضم تقوی:
1- انجام واجبات
2- ترک محرّمات
3- انجام مستحبّات
4- ترک مکروهات.
7) لِلَّذِينَ اتَّقَوْاْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِى مِن تحَْتِهَا الْأَنْهَرُ خَلِدِينَ فِيهَا وَ أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَ رِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ بَصِيرُ بِالْعِبَادِ(آل عمران- 15)
براى افرادى كه پرهيزكارند ،نزد پروردگارشان ، باغ هایی است كه رود ها در سطح آنها جارى است و در آنجا( در باغهای بهشتی) جاودانه خواهند بود و همچنین همسرانی خواهند داشت ، پاكيزه ، و همچنین خداوند(از آنان) خشنود و راضی خواهد بود ، و خداوند
بينا وآگاه است به( اوضاع و احوال) بندگان .
8) لَاكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تجَْرِى مِن تحَْتِهَا الْأَنْهَارُ خَلِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِّنْ عِندِ اللَّهِ وَ مَا عِندَ اللَّهِ خَيرٌْ لِّلْأَبْرَارِ(آل عمران-198)
لكن آنانكه از پروردگار خودشان ترسانند (و بعمل كردن طاعات و ترك منهيّات ، تقوى و پرهيزكارى را پيشه و رويّه خود قرار دادهاند) براى آنها باغها و بستانهائى (در سراى باقى) مهيّاست كه از زير بناها و درختهاى آنجا، نهرهاى آب در جريان است و در آن باغها بطور جاويد و هميشگى دوام خواهند داشت و سفرههاى پذيرائى (از انواع خوردنى و آشاميدنى و نعمات بىپايان خداوندى) از جانب خدا براى متّقيان آماده است و آنچه از جانب خداست و براى نيكوكاران فراهم آمده است براى آنان بهتر است .
9)وَ لَدَارُ الاَْخِرَهِ خَيرٌْ لِّلَّذِينَ اتَّقَوْاْ أَ فَلَا تَعْقِلُونَ(یوسف-109)
و سراى آخرت(و بهشت نعيم )براى كسانيكه تقوى پيشه سازند(کسانیکه از مخالفت و نافرمانى خداى خود بپرهيزند) (از دنيا و لذائذى كه در دنیاست) براى آنها بهتر است پس (با اينهمه ) چرا اين مردم عقل را رهبر خود قرار نميدهند (و بوسيله خرد ، تفكّر نمىكنند تا آنچه به آنها گفته ميشود بفهمند و نتيجه كار خود را بدانند و از نادانى و بىعقلى به چاه بدبختى و گرداب بيچارگى نيفتند).
چه نسبت چاه سفلى را بنزهتگاه روحانى
چه ماند گلخن تيره بگلشنهاى سلطانى
10) مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتىِ وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تجَْرِى مِن تحَْتهَِا الْأَنهَْارُ أُكُلُهَا دَائمٌ وَ ظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبىَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّ عُقْبىَ الْكَافِرِينَ النَّارُ(رعد-35)
مثل و توصیف بهشتى كه به پرهيزكاران وعده شده است آن بهشتى است كه از زير درختان و قصرهای آن نهرهاىآبها جارى است (كه در همه جا از آنها بهرهمند هستند و ميوهها و خوردنيهاى بهشت و نعيم آنجا دائمى و هميشگى است (بلا انقطاع و بدون فناء لا مقطوعة و لا ممنوعة و مانند ميوههاى درختهاى دنيا نيست كه بمقتضاى فصول فراهم شود) و سايه آنهم دائمى است «وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلًا و مانند سايه دنيا نيست كه آفتاب و حرارت آن سايه را برطرف سازد) اينست فرجام و مآل كار كسانى كه پرهيزكارى را پيشه خود ساختهاند (و راه رسيدن بآن عاقبت نيكو را يافتهاند كه تقوى است) و عاقبت كار كافران آتش دوزخ است .
11) وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْاْ مَا ذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُواْ خَيرًْا لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ فىِ هَاذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَ لَدَارُ الاَْخِرَةِ خَيرٌْ وَ لَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونهََا تجَْرِى مِن تحَْتهَِا الْأَنْهَارُ لهَُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ كَذَالِكَ يجَْزِى اللَّهُ الْمُتَّقِينَ(نحل 30 و 31)
(هنگامى كه) به پرهيزگاران گفته مىشد: «پروردگار شما چه چيز نازل كرده است؟» مىگفتند: «خير (و سعادت)» (آرى،) براى كسانى كه نيكى كردند، در اين دنيا نيكى است؛ و سراى آخرت از آن هم بهتر است؛ و چه خوب است سراى پرهيزگاران! (30)
باغهايى از بهشت جاويدان است كه همگى وارد آن مىشوند؛ نهرها از زير درختانش مىگذرد؛ هر چه بخواهند در آنجا هست؛ خداوند پرهيزگاران را چنين پاداش مىدهد! (31)
12)ِانَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّ الَّذِينَ هُم محُّسِنُونَ(نحل-128)
محققا خدا يار و ياور متقيان و نيكوكاران عالم است.
13)وَ إِن مِّنكمُْ إِلَّا وَارِدُهَا كاَنَ عَلىَ رَبِّكَ حَتْمًا مَّقْضِيًّا(مریم-71)
ثمَُّ نُنَجِّى الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّ نَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا(مریم-72)
« و هيچ يك از شما (نوع بشر) باقى نماند جز آنكه به دوزخ وارد شود؛ اين حكم حتمى پروردگار توست.
پس از ورود همه در دوزخ، ما افرادى را كه خداترس و باتقوا بودهاند نجات خواهيم داد و ستمكاران را فرو گذاريم تا در آن آتش به زانو درافتند».
14)لَاكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ رَبهَّمْ لهَُمْ غُرَفٌ مِّن فَوْقِهَا غُرَفٌ مَّبْنِيَّةٌ تجَْرِى مِن تحَْتهَِا الْأَنْهَارُ وَعْدَ اللَّهِ لَا يخُْلِفُ اللَّهُ الْمِيعَادَ(زُمر-20)
« ليكن آنان كه متّقى و خدا ترس شدند براى آنها (در بهشت رضوان و باغ فردوس جاويدان) كاخ و عمارتها بالاى يكديگر بنا شده است كه در جلو آن عمارات نهرهاى آب جارى است. (اين بهشت ابد) وعده خداست كه خدا هرگز وعده خود را خلاف نخواهد كرد.
15)وَ يُنَجِّى اللَّهُ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ بِمَفَازَتِهِمْ لَا يَمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لَا هُمْ يحَْزَنُونَ(زمر- 61)
و خدا كسانى را كه پرهيزكارى پيشه كردند، به سبب اعمالى كه مايه رستگارىشان بود نجات مىدهد، عذاب به آنان نمىرسد، و اندوهگين هم نمىشوند.
به تعبیری دیگر: خداوند نجات مىبخشد خداوند كسانيرا كه پرهيز از گناهان كرده و از عقاب خدا ترسانند بسبب رستگارى آنها و وصول بمطلوبشان و بآنان سختى و مكروهى نميرسد و (از آنچه از لذّات دنيا بآنها نرسيده و از دست دادهاند) غمين و اندوهگين نخواهند بود.
16)وَ سِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ رَبهَُّمْ إِلىَ الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتىَّ إِذَا جَاءُوهَا وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لهَُمْ خَزَنَتهَُا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَلِدِينَ(زمر-73)
و كسانى كه تقواى الهى پيشه كردند گروه گروه به سوى بهشت برده مىشوند؛ هنگامى كه به آن مىرسند درهاى بهشت گشوده مىشود و نگهبانان به آنان مىگويند: «سلام بر شما! گوارايتان باد اين نعمتها! داخل بهشت شويد و جاودانه بمانيد!
17)وَ إِن تُؤْمِنُواْ وَ تَتَّقُواْ فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ(آل عمران-179)
پس (اكنون كه اين جهان، بوته آزمايش پاك و ناپاك است،) به خدا و رسولان او ايمان بياوريد! و اگر ايمان بياوريد و تقوا پيشه كنيد، پاداش بزرگى براى شماخواهد بود. (آل عمران- 179)
18)وَ إِن تُحْسِنُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ اللَّهَ كاَنَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(نساء-128)
واگر نيكى كنيد و تقوا داشته باشید، پس بدانيد كه همانا خداوند به آنچه مىكنيد آگاه است.
َ19)یا أَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَتَّقُواْ اللَّهَ يجَْعَل لَّكُمْ فُرْقَانًا وَ يُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيَِّاتِكمُْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ( انفال- 29)
اى مسلمانان! اگرتقوی پیشه کنید و از مخالفت فرمان خدا بترسيد خدا به شما «فرقان» ميدهد (يعنى نورى كه بوسيله آن حق را از باطل جدا سازيد) و بديهاى شما را از شما مىزدايد و شما را مىآمرزد و خدا صاحب فضل بزرگ است.
20)مَن يَتَّقِ وَ يَصْبرِْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ(90- یوسف)
هر كس تقوا پيشه كند، و شكيبايى و استقامت نمايد، (سرانجام پيروز مىشود؛) چرا كه خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نمىكند!
21)تقوی و مشتقات آن در قرآن:
وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يجَْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا(طلاق-4)
و هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند كار را بر او آسان مىسازد!
وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّاتِهِ وَ يُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا(طلاق-5)
و هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند گناهانش را مىبخشد و پاداش او را بزرگ مىدارد!
(برادران و خواهران دینی) سلام علیکم و رحمه الله و برکاته علیکم